ମଣିଷର ଶ୍ଵାସତନ୍ତ୍ର (Human Respiratory System)

ମନୁଷ୍ୟ ଶରୀରରେ ଶ୍ଵାସତନ୍ତ୍ରର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶ ହେଉଛି କ୍ରମାନ୍ଵୟରେ : ନାସାରନ୍ଧ୍ର , ନାସାପଥ , ଗ୍ରସନୀ , ଶ୍ଵାସନଳୀ , ଶ୍ଵାସନଳୀକା ଓ ଫୁସଫୁସ

ନାସାରନ୍ଧ୍ର :

ପାଟି ଉପରେ ଶ୍ଵାସପଥର ଦ୍ୱାର ଭାବେ ଦୁଇଟି ନାସାରନ୍ଧ୍ର (ନାକପୁଡା) ରହିଛି | ଏହା ଉପାସ୍ଥି (Cartilage) ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ।

ଏହା ନାସାରନ୍ଧ୍ର ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଗ୍ରସନୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଛି ।

ନାସାପଥ ଦେଇ ବାୟୁ ଗଲାବେଳେ ଧୂଳୀକଣା ଓ ଜୀବାଣୁ ଶ୍ଳୈଷ୍ମିକ ଝିଲ୍ଲୀ (Mucous Membrane)ରେ ଲାଗିଯାଆନ୍ତି ।

ଏହା ନାସାପଥର ଶେଷଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଶ୍ଵାସନଳୀର ଆରମ୍ଭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଛି ।

ନାସାପଥ ନିକଟରେ ଥିବା ଗ୍ରସନୀର ଅଂଶକୁ ନାସାଗ୍ରସନୀ (Nasopharynx) କୁହାଯାଏ ଏବଂ ମୁଖଗହ୍ୱର ନିକଟରେ ଥିବା ଅଂଶକୁ ମୁଖଗ୍ରସନୀ (Oropharynx) କୁହାଯାଏ ।

ଗ୍ରସନୀର ପଛ କାନ୍ଥରେ ଏକ ଯୋଡା ଟନସିଲ୍ ରହିଛି । ଏହା ଏକ ଲସିକାଭ ଅଂଗ ।

ଗ୍ରସନୀର ଶେଷ ଭାଗରୁ ଖାଦ୍ୟନଳୀ ଓ ଶ୍ଵାସନଳୀ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ।

ଶ୍ଵାସନଳୀର ଦ୍ଵାରକୁ ଗ୍ଲଟିସ୍ ଓ ଖାଦ୍ୟନଳୀର ଦ୍ଵାରକୁ ଗଲେଟ୍ କୁହାଯାଏ ।

ଖାଦ୍ୟ ଗିଳିବା ସମୟରେ ଶ୍ଵାସନଳୀର ଦ୍ଵାର ଅଧିଜିହ୍ବା ଦ୍ଵାରା ବନ୍ଦ ରହେ ।

ଶ୍ଵାସନଳୀର ଆରମ୍ଭରେ ସ୍ଵରପେଟିକା (Larynx) ଥାଏ |

ଏଥିରେ ଥିବା ସରୁସରୁ ସୂତା ପରି ସ୍ବରତନ୍ତ୍ର ବା ଭୋକଲକର୍ଡ (Vocal Cord)ର କମ୍ପନ ଦ୍ୱାରା ଧ୍ୱନି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।

ସ୍ଵରପେଟିକା ପରେ ଶ୍ଵାସନଳୀ ଦୁଇ ଶ୍ଵାସନଳୀକା (Bronchi) ଭାବେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିଜ ପଟର ଫୁସଫୁସ ମଧ୍ୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରେ ।

ପରେ ଏହା ଅନେକ ଶାଖାପ୍ରଶାଖାରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଶ୍ଵାସନଳୀକା (Bronchiole) ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।

ଏହି ସୂକ୍ଷ୍ମ ଶ୍ଵାସନଳୀକା ବାୟୁର ଛୋଟଛୋଟ କୋଠାରୀ କୋଟରିକା (Alveoli)ରେ ଖୋଲିଥାଏ ।

ବକ୍ଷ ଗହ୍ୱର ମଧ୍ୟରେ ଦୁଇଟି ଫୁସଫୁସ ଥାଏ । ଏହା ଏକ ଫମ୍ପା ପବନ ନିରୋଧୀ କୋଠାରୀ ।
ଏହା ଫୁସଫୁସ ଆବରଣ ଦ୍ୱାରା ଆଛିଦିତ ହୋଇ ରହିଛି ।